Türkiye'de Asgari Ücret Ne Kadar?

Türkiye'de milyonlarca işçi, her yıl Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarında yapılan görüşmeler sonucunda asgari ücret tutarının açıklanmasını bekliyor. Devlet yetkilileri 20 Haziran 2023'te düzenlediği basın toplantısında net asgari ücretin 11 bin 402 TL olduğunu duyurdu. Böylece mevcut asgari ücrete göre yüzde 34 oranında artış sağlandı. Temmuz 2022'de uygulamada asgari ücrete göre artış oranı yüzde 107,3 oldu. Asgari ücret tutarı 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık 13.414,50 TL ve aylık 11402,32 TL olarak belirlendi.

Türkiye'de Asgari Ücret Net: 11.402 TL

İşçilerin alacağı ücretler her yıl Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenmektedir. Asgari ücretin belirlenmesi sadece asgari ücretli çalışanları değil toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren bir konudur. Asgari ücretin genel ücret artışını etkilemesinin yanı sıra sosyal güvenlik primlerinin alt ve üst sınırları asgari ücrete göre belirlenmekte; Dolayısıyla işsizlik yardımlarından emekli maaşlarına kadar asgari ücretten etkileniyor. Türkiye'de asgari ücret, birçok çalışanın ödemelerinde referans değer olması nedeniyle önem taşıyor.

Türkiye'de asgari ücretin yasal dayanağı nedir?

Türkiye'de asgari ücretin yasal dayanağı "Asgari Ücret Tespit Komisyonu" tarafından her yıl belirlenen Asgari Ücret Tespit Kararıdır. Türkiye'de asgari ücreti belirlemek ve her yıl güncellemek amacıyla kurulan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, halk, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan bir komitedir. Asgari Ücret Tespit Komisyonunun hukuki dayanağı Türk İş Kanunu'nun 39'uncu maddesinde bulunmaktadır. Bu maddeye göre asgari ücret her yıl halk, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından belirlenmektedir. Komisyon bu süreci gözden geçirir ve sonunda asgari ücret üzerinde anlaşmaya varır.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılayacak ücret düzeyini belirlemeye çalışırken aynı zamanda işverenlerin ve ekonominin sürdürülebilirliğini de gözetiyor. Komisyon, ekonomik göstergeler, enflasyon oranları, işsizlik verileri ve hayat pahalılığını analiz ederek asgari ücreti belirliyor.

Asgari Ücret Tespit Kararı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer ve belirtilen tarih itibarıyla yürürlüğe girer. Bu karar tüm işverenler için bağlayıcı olup asgari ücretin altında ücret ödenmesi yasa dışıdır. Ayrıca asgari ücret düzenlemesiyle işçilerin temel haklarının korunması ve yaşam standartlarının iyileştirilmesi amaçlanıyor. Türkiye'de asgari ücretin yasal dayanağı, Türk İş Kanunu'nun 39. maddesinde yer alan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından her yıl belirlenen Asgari Ücret Tespit Kararıdır. Bu düzenleme işçi ve işverenlerin haklarını korumayı ve ekonominin sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlamaktadır.

Asgari Ücretin Uluslararası Hukuktaki Yeri Nedir?

Asgari ücret, bir ülkenin ulusal kanunları tarafından belirlenen en düşük yasal ücret düzeyini ifade eder ve genel olarak çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir gelir düzeyini güvence altına almayı amaçlar. Uluslararası hukuktaki yeri, temel insan haklarını ve çalışma koşullarını korumaya yönelik çeşitli uluslararası anlaşmalar ve belgelerle belirlenmiştir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1948) ve İşçi Hakları Bildirgesi (1966) gibi temel belgeler asgari ücretin insan hakları açısından önemini vurgulamaktadır. Bu belgeler herkesin adil ve tatmin edici bir yaşam standardına sahip olma hakkını tanıyor ve işçilerin adil bir ücret karşılığında çalışma hakkını koruyor.

Asgari ücret konusunda Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) önemli bir rolü var. ILO, 131 Sayılı Çalışma Koşulları Sözleşmesi ve 26 Sayılı Asgari Ücret Sözleşmesi gibi belgelerle üye ülkeleri asgari ücret politikaları geliştirmeye teşvik etmektedir. Bu sözleşmeler, asgari ücretin belirlenmesi, belirlenmesi ve uygulanmasına ilişkin uluslararası standartları belirlemektedir. Ayrıca Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) kapsamında adil çalışma koşullarının teşvik edilmesi ve yoksulluğun azaltılması amacıyla asgari ücret politikalarının geliştirilmesi teşvik edilmektedir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi dünya çapında işçi haklarının ve yaşam standartlarının iyileştirilmesine odaklanırken, asgari ücretin de bu hedeflere katkı sağlaması bekleniyor.

Uluslararası hukuk açısından asgari ücret, insan haklarına ve adil çalışma koşullarına yönelik temel taahhütlerin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Uluslararası anlaşmalar ve kuruluşlar asgari ücretin belirlenmesi ve uygulanmasına ilişkin uluslararası standartların korunmasına katkıda bulunmaktadır.

Dünya çapında asgari ücret nasıl belirleniyor?

Dünyadaki asgari ücret belirleme süreçleri ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genel olarak benzer ilkelere dayanmaktadır. Asgari ücretin belirlenmesi aşağıdaki faktörlerden etkilenebilir:

Yasal ve Kurumsal Yapı: Asgari ücretin belirlenmesinde her ülkenin kendi yasal ve kurumsal yapısı etkilidir. Birçok ülkede hükûmet tarafından belirlenen bir asgari ücret komitesi veya organı kullanılmaktadır. Bu komiteler sendikalardan, işverenlerden, hükûmet yetkililerinden ve bağımsız uzmanlardan oluşabilir.

İşçi ve İşveren Temsilcileri: Asgari ücret belirleme sürecine işçi ve işveren temsilcileri katılmaktadır. İşçi sendikaları, işveren dernekleri ve sivil toplum örgütleri asgari ücretin yükseltilmesi veya düşürülmesi konusunda görüşlerini belirtiyorlar. Bu görüşlerde sağlanan istikrar işçi sınıfı açısından önemlidir.

Ekonomik Durum: Ülkenin ekonomik koşulları bu ücretlerin belirlenmesinde kritik rol oynuyor. Enflasyon oranları, işsizlik seviyeleri, gayri safi milli hasıla (GSMH) ve yaşam maliyeti gibi ekonomik faktörler dikkate alınmaktadır.

Yaşam Maliyeti: Kazanç, çalışanın temel yaşam masraflarını karşılamasını sağlamalıdır. Asgari gelirin belirlenmesinde beslenme, barınma, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi temel giderler dikkate alınır.

Sosyal Güvenlik: Bazı ülkelerde asgari ücret, çalışanlara yönelik sosyal yardımlar ve sağlık hizmetleri gibi sosyal güvenlikle birleştirilir. Bu, işçilerin yaşam standartlarının daha da iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

Uluslararası Standartlar: Bazı ülkeler uluslararası çalışma örgütleri ve anlaşmaların belirlediği standartlara uymayı amaçlamaktadır. Bu, uluslararası ticari ilişkilerin ve işçi haklarının korunmasını amaçlamaktadır. Avrupa Sosyal Şartı'nın 4. maddesine göre “Tüm işçiler, kendileri ve aileleri için makul bir yaşam standardı sağlamak için adil ve yeterli ücret alma hakkına sahiptir”.

Siyasi Süreçler: Asgari ücretin belirlenmesi süreci çoğu zaman siyasi kararlarla şekillenmektedir. Hükümetler asgari ücreti seçim dönemlerine veya kamuoyunun beklentilerine göre ayarlayabilir.

Dünyada asgari ücretin belirlenmesi karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle her ülkenin kendine özgü koşullarına ve ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Ancak asıl amaç işçilerin adil bir ücretle yaşam standartlarını sürdürebilmelerini sağlamak ve yoksulluğu azaltmaktır.